Đau nửa đầu vai gáy bên trái, phải: Nguyên nhân và cách điều trị

 31/10/2022 |  Tác giả: Đội ngũ biên tập OTiV

Đau nửa đầu cùng lúc với đau vai gáy thường được gọi là đau nửa đầu vai gáy. Tình trạng này có thể gặp phải ở nhiều đối tượng khác nhau và mang đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe. Vậy, bệnh đau nửa đầu vai gáy do đâu mà ra, cách chữa trị và phòng ngừa thế nào… các thắc mắc sẽ được giải đáp trong bài viết này nhé!

Đau nửa đầu vai gáy là gì?

Tình trạng đau nửa đầu vai gáy là một dạng biến thể của cơn đau nhói nửa bên đầu, có khi cả đầu, đau theo nhịp mạch đập, cơn đau xuất hiện đột ngột và kéo dài nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày.

Ngoài ra, khi trải qua cảm giác đau nửa đầu vai gáy, người bệnh còn có thể chịu đựng một loạt các rối loạn đi kèm như cứng cơ cổ, nhạy cảm với âm thanh, ánh sáng, nôn, tiêu chảy, nặng hơn có thể bị ảo giác và ánh sáng lóa.

Đau nửa đầu có thể lan rộng xuống cổ, vai gáy và ảnh hưởng đến một số vùng lân cận

Triệu chứng thường gặp của đau nửa đầu vai gáy

Đau nửa đầu vai gáy thường xuất hiện các triệu chứng điển hình:

• Đau nhức âm ỉ ở một bên đầu, ít khi đau nhói và cơn đau ở mức độ trung bình đến nặng ở vùng đầu và cổ.

• Cơn đau thường bắt đầu ở phía sau cổ hoặc sau đầu, có thể dẫn đến cứng cổ và giảm phạm vi cử động.

• Từ phía sau đầu, cơn đau có thể kéo lan sang phía trước đầu, trán, vùng quanh mắt, thái dương và vùng xung quanh tai.

• Đội khi, đau nửa đầu vai gáy còn ảnh hưởng đến thị lực của mắt, gây ra nhìn mờ, hoa mắt…

• Các triệu chứng ít phổ biến hơn là: Buồn nôn, chóng mặt, nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh, sưng vùng da xung quanh mắt… 

Nếu không được chữa trị kịp thời, các triệu chứng đau nửa đầu vai gáy có thể gây khó khăn đến công việc cũng như sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

Nguyên nhân kích hoạt đau nửa đầu vai gáy

Theo Harvey E. Smith, MD, một bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình cột sống tại Penn Medicine, mọi người có xu hướng bỏ qua các triệu chứng đau nửa đầu vai gáy vì xem đó là cơn đau thoáng qua, rồi sẽ hết. Tuy nhiên, chính các thói quen này đã khiến cho bệnh ngày một nặng hơn.

Mặt khác, thói quen sinh hoạt, vận động hàng ngày, tình trạng sức khỏe cũng là những nguyên nhân góp phần hình thành đau nửa đầu vai gáy bên trái hoặc đau nửa đầu vai gáy bên phải.

• Đau nửa đầu: hay còn gọi là đau nửa đầu có thể âm ỉ và kéo dài suốt vài tiếng đồng hồ kèm theo nhức mỏi vùng vai gáy. Bệnh nhân mắc chứng đau nửa đầu thường bị tái phát nhiều lần.

• Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Khi lớp ngoài của đĩa đệm của đốt sống cổ bị rách và lớp bên trong mềm (nhân tủy) bắt đầu bị rò rỉ ra ngoài, rễ thần kinh gần đó có thể bị chèn ép gây viêm và đau. Nếu một đĩa đệm ở cột sống cổ dưới thoát vị, có thể kèm theo cơn đau lan sang vùng xương bả vai kèm theo đau cổ.

• Thoái hóa cột sống cổ có liên quan đến bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ và các tình trạng hao mòn khác của cột sống. Có đến 85% người trên 60 tuổi gặp phải tình trạng cột sống bị thoái hóa, điều này dẫn đến một hoặc nhiều khe hở giữa xương và các dây thần kinh cột sống chạy qua ống sống có thể trở nên nhỏ hơn, được gọi là chứng hẹp ống sống. Khi ít chỗ trống hơn, dây thần kinh cột sống có thể bị nén hoặc bị viêm, gây đau lan từ cổ xuống vai gáy.

• Hội chứng lối ra lồng ngực: Tình trạng này xảy ra khi các dây thần kinh và mạch máu bị nén trong khoang lồng ngực (khu vực nhỏ giữa xương sườn trên và xương đòn). Hội chứng lối ra lồng ngực thường gây đau, ngứa ran, yếu ở vai hoặc cánh tay và thường kèm theo đau cổ vai gáy.

• Thiếu máu não: tình trạng giảm lưu lượng máu lên não, dẫn đến giảm lượng oxy và dưỡng chất cần thiết cho não hoạt động, khiến cho cấu trúc và chức năng của một phần hoặc nhiều phần trên não gặp vấn đề và gây ra hàng loạt tình trạng như đau đầu, đau nửa đầu vai gáy, chóng mặt, mất thăng bằng…

• Đau dây thần kinh chẩm: Dây thần kinh chẩm là dây thần kinh kết nối từ tủy sống lên phần đầu. Nếu dây thần kinh chẩm bị tổn thương nghiêm trọng sẽ gây ra các cơn đau nhức, điển hình là đau nửa đầu vai gáy.

• Tổn thương mô mềm: Khi va chạm hoặc chấn thương sẽ khiến cổ bị vẹo sang một bên, có thể làm căng quá mức các dây thần kinh giữa phần trên cổ và vai. Chấn thương dạng này thường dẫn đến cơn đau lan xuống vai và cánh tay.

Tác động gián tiếp từ chấn thương cổ là khiến người bệnh bị đau nửa đầu vai gáy

• Rách chóp xoay vai: Chóp xoay vai là một nhóm gồm bốn gân giữ cánh tay trên vào xương bả vai. Chấn thương làm rách chóp xoay vai có thể làm giảm máu cung cấp lên não và có thể làm chậm khả năng sửa chữa tổn thương tự nhiên của cơ thể.

• Viêm xương khớp vai: Sự phá vỡ của lớp sụn bảo vệ trong khớp vai có thể dẫn đến đau và sưng viêm. Những thay đổi cấu trúc của khớp vai cũng có thể gây ra chèn ép dây thần kinh làm ảnh hưởng đến dây thần kinh nối liền não bộ với cổ và vai gáy.

• Chấn thương do giật cổ (Whiplash) là hiện tượng rách cơ, gân và dây chằng ở cổ do va chạm cổ đột ngột. Các triệu chứng có thể xuất hiện: đau và cứng cổ, đau đầu lan xuống vai gáy, chóng mặt, mờ mắt, mệt mỏi liên tục… 

• Chèn ép dây thần kinh: Khi một dây thần kinh ở cổ bị chèn ép có thể gây ra cơn đau lan sang vai gáy, kéo theo các triệu chứng gọi chung là đau nửa đầu vai gáy. Thông thường, các dây thần kinh bị chèn ép bởi các gai xương có thể gây ra đau đầu vàlan xuống cổ, vai gáy.

• Sai tư thế ngủ, ngồi: Giữ cổ ở tư thế không đúng trong thời gian dài có thể dẫn đến căng cơ và gân của cổ và vùng vai gáy. Một số tư thế được biết là nguy cơ thúc đẩy cơn đau cho cổ - vai - gáy là ngủ trên gối quá cao hoặc chồng nhiều gối, ngủ nghiến răng, ngồi trước máy tính quá lâu, nghe điện thoại bằng cách kẹp ở cổ, đột ngột giật cổ khi tập thể dục… 

• Đột quỵ: Đau đầu lan xuống cổ có thể là một triệu chứng của một dạng đột quỵ. Đột quỵ xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến não bị gián đoạn hoặc khi một mạch máu trong não bị vỡ. Điều này khiến máu đọng lại ở các khu vực xung quanh tế bào não, cắt nguồn cung cấp oxy. Tình trạng này hiếm gặp nhưng nó là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đột quỵ ở những người dưới 50 tuổi. 

• Đau thắt ngực: Trong khi cơn đau đột ngột ở ngực hoặc cánh tay có thể là dấu hiệu của cơn đau tim, thì đau nửa đầu vai gáy cũng là các triệu chứng cảnh báo cho tình trạng nguy hiểm này.

• Gãy xương đòn: Gãy xương đòn có thể tác động đến các dây thần kinh liên kết với não bộ, có thể xảy ra đau đầu hoặc đau nửa đầu. Xương đòn là phần xương kéo dài từ bả vai đến khung xương sườn. Gãy xương đòn thường xảy ra khi dang cánh tay chống đỡ khi bị ngã.  

• Gãy xương bả vai: Xương bả vai là xương lớn, hình tam giác nối cánh tay với xương đòn. Thực tế, gãy xương bả vai thường xảy ra do tác động mạnh như té ngã, va chạm mạnh được đỡ bằng vai… khiến vai bị chấn thương và hình thành các cơn đau dữ dội khi bạn cử động và sưng ở sau vai.

• Cứng khớp vai: Là tình trạng vai ngày càng khó cử động và mỗi lần cử động là đau nhức. Những cơn đau âm ỉ không chỉ “trỗi dậy” ở vùng vai mà còn là cổ, xung quanh gáy và một chút cánh tay.

• Viêm gân vai hoặc viêm bao hoạt dịch: Trong giải phẫu, gân là những sợi có kết cấu bền chắc giúp gắn cơ vào xương. Bursa là những túi chứa đầy chất lỏng xung quanh khớp nhằm ngăn ma sát tại các khớp. Viêm bao gân và bao hoạt dịch là những nguyên nhân phổ biến gây ra đau vai, nhưng cơn đau có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào khi tình trạng viêm ảnh hưởng đến, chẳng hạn như đau nửa đầu vai gáy, đau nhức cổ, cứng khi cử động vai… 

• Chấn thương tách vai: Tách vai là một chấn thương đối tại vị trí đỉnh của xương đòn và khớp acromio clav acid (AC). Tổn thương khớp AC có thể gây ra bong gân nhẹ đến tách rời vai, vì vậy cơn đau do chấn thương tách vai gây ra có thể khiến bệnh nhân đau lan đến đầu, cổ và các vùng lân cận khác.

• Đau vai hoặc đau cổ: Do sự kết nối chặt chẽ của các dây thần kinh, đau vai và đau cổ thường bị nhầm lẫn với nhau. Đôi khi bị đau ở cổ nhưng có thể có cảm giác đau ở vai và ngược lại. Một số triệu chứng của cơn đau cổ vai gáy được đề cập bao gồm: đau nhói, đau lan đến một bên đầu, đau lan xuống cánh tay khi xoay cổ… 

• Sỏi mật: Đau nửa đầu vai gáy bên phải có thể là một dấu hiệu của tình trạng sỏi mật đang chặn một ống dẫn trong túi mật. Người bệnh cũng có thể cảm thấy đau lưng giữa hai xương bả vai. Cơn đau có thể đột ngột và rõ rệt.

• Ung thư: Trong một số trường hợp, đau nhức cổ - vai gáy dai dẳng có thể là triệu chứng của ung thư vùng đầu hoặc cổ. Đau nửa đầu vai gáy cũng có thể là một triệu chứng của bệnh ung thư phổi.

Tìm hiểu thêm: 17 cách chữa trị đau nửa đầu hiệu quả mà không cần dùng thuốc

                         17 cách giảm đau đầu nhức đầu tại nhà không cần dùng thuốc

Đau nửa đầu vai gáy bên phải hoặc bên trái có nguy hiểm không?

Đau nửa đầu có thể xảy ra ở cả bên trái hoặc bên phải của đầu. Không chỉ vậy, các bên đều bị ảnh hưởng với tỷ lệ ngang nhau. Điều quan trọng trong việc xác định loại đau nửa đầu là nó sẽ ảnh hưởng đến một bên hay cả hai cùng lúc.

Đau nửa đầu vai gáy bên trái hoặc bên phải nếu xuất hiện thường xuyên sau khi ngủ dậy có thể là do căng cơ, bong gân hoặc do tư thế ngủ không đúng. Chẳng hạn như những người thuận tay phải có nhiều khả năng bị mỏi cổ hoặc vai phải hơn và ngược lại.

Nếu đau nửa đầu dai dẳng làm ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống, bạn nên chủ động thay đổi lối sống, thăm khám và điều trị thích hợp.

Yếu tố nguy cơ gây cơn đau nửa đầu vai gáy

Thực tế, bất cứ ai cũng có thể mắc chứng đau nửa đầu vai gáy. Bên cạnh các nguyên nhân đã nêu, các yếu tố nguy cơ khác cũng góp phần làm tăng khả năng mắc phải tình trạng này:

• Người ít vận động, phải ngồi nhiều ở tư thế cúi đầu trong thời gian dài.

• Bị stress, căng thẳng quá độ.

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: thực phẩm chứa chất tạo ngọt aspartame và chất bảo quản bột ngọt (MSG), được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm có thể góp phần kích hoạt cơn đau nửa đầu vai gáy.

• Rối loạn giấc ngủ: Thiếu ngủ hoặc mất ngủ có thể gây ra đau nửa đầu ở một số người.

• Yếu tố giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc chứng đau nửa đầu cao gấp 3 lần nam giới.

Đau nửa đầu có thể bị kích hoạt trước hoặc ngay sau khi bắt đầu hành kinh. Đau nửa đầu vai gáy có thể thay đổi khi mang thai hoặc mãn kinh. Chứng đau nửa đầu thường cải thiện sau khi mãn kinh.

Tư thế làm việc hàng ngày không đúng cũng có thể kích hoạt cơn đau nửa đầu vai gáy

Cách chẩn đoán đau nửa đầu vai gáy bên phải

Nếu bạn bị đau nửa đầu hoặc đau nửa đầu vai gáy, bác sĩ sẽ thăm hỏi về tình trạng bệnh sử của bệnh nhân. Người bệnh sẽ trả lời các câu hỏi như:

• Triệu chứng đau nửa đầu vai gáy có thường gặp không?

• Ngoài đau nửa đầu còn có biểu hiện gì khác không?

• Trong gia đình có người thân mắc bệnh này chưa?

• Sức khỏe thể chất và thần kinh có ổn định không?

Nếu tình trạng đau nửa đầu vai gáy của bạn bất thường, phức tạp hoặc đột nhiên trở nên nghiêm trọng, các xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra cơn đau của bạn có thể bao gồm:

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Chụp MRI sử dụng từ trường mạnh và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết của não và mạch máu. Chụp MRI giúp bác sĩ chẩn đoán khối u, đột quỵ, chảy máu trong não, nhiễm trùng và các tình trạng não và hệ thần kinh khác.

• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Chụp CT sử dụng một loạt tia X để tạo ra hình ảnh mặt cắt ngang chi tiết của não. Điều này giúp bác sĩ chẩn đoán khối u, nhiễm trùng, tổn thương não, chảy máu trong não và các vấn đề y tế có thể gây ra đau đầu khác.

Chụp MRI có thể giúp đánh giá tình trạng bất thường của não bộ, cổ và vai gáy 

Khi nào cần phải đi gặp bác sĩ

Bạn sẽ cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được thăm khám nếu:

• Cơn đau nửa đầu vai gáy trở nên nghiêm trọng hơn và không thuyên giảm mặc dù đã dùng thuốc giảm đau.

• Sốt cao kèm co giật

• Nhìn mờ, chóng mặt và thính giác bị giảm sút

Bạn cũng nên đi khám nếu cơn đau đầu kéo dài, tái lại sau khi khỏi bệnh.

Các phương pháp điều trị đau nửa đầu vai gáy

Một vài chứng đau nửa đầu vai gáy có thể được cải thiện tại nhà bằng cách thử những cách sau:

Xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh

• Tránh các loại thực phẩm có thể gây đau đầu như rượu, caffeine và bột ngọt

• Bổ sung nước uống để giải quyết tình trạng mất nước gây đau nửa đầu

• Ngủ trưa, nghỉ ngơi hợp lý

• Thực hiện chườm ấm hoặc chườm lạnh sau gáy

• Sử dụng liệu pháp hương thơm, các loại dầu khuếch tán như dầu khuynh diệp, hoa oải hương, bạc hà để giảm đau đầu do căng thẳng… 

• Nới lỏng các kiểu tóc hoặc xả tóc hẳn ra

• Tránh xa đèn sáng, ánh đèn nhấp nháy, tiếng ồn lớn và mùi nồng nặc

• Không cúi đầu, xoay cổ quá mạnh vì căng cơ có thể gây đau đầu

• Tắm nước ấm thay cho nước lạnh để giúp giãn mạch 

• Tạm dừng làm việc với màn hình máy tính, máy tính bảng, tivi hoặc điện thoại

Ăn nhiều rau quả tươi cũng là cách giúp bạn “vượt qua” cơn đau đầu

Dùng thuốc, tinh chất thiên nhiên 

Dùng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol, aspirin và ibuprofen… có thể giúp giảm các triệu chứng đau, nhưng tránh sử dụng quá nhiều vì chúng có thể gây đau đầu tái phát.

Liệu pháp thư giãn

Bạn có thể xoa dịu cơn đau nửa đầu vai gáy bằng cách xoa bóp các nhóm cơ bị căng ở cổ và vai, thực hiện các bài tập thở để giảm đau, giảm căng thẳng.

Ở phần tiếp theo, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn một số bài tập kéo giãn cơ, căng vai để hỗ trợ giảm đau ngay tại nhà.

Một số bài tập chữa đau nửa đầu vai gáy bên trái, bên phải

Hãy thử các động tác kéo giãn cơ và các bài tập giúp lưu thông máu sẽ hỗ trợ giảm đau nửa đầu vai gáy. 

Căng cổ

Thực hiện các động tác theo thứ tự sau và lặp lại 3-4 lần:

• Ngồi ở tư thế thư giãn. Ngã đầu về phía trước, cằm chạm vào ngực và giữ tư thế đó trong 5 đến 10 giây.

• Từ từ ngửa đầu thẳng ra sau, mắt nhìn lên trần nhà. Giữ trong 5 đến 10 giây.

• Nghiêng đầu sang bên phải, như thể đang hướng vào vai. Giữ vai thư giãn và giữ nguyên tư thế trong 5 đến 10 giây.

• Lặp lại động tác ở phía bên trái.

• Xoay đầu nhẹ nhàng sang phải như động tác đang nhìn qua vai. Giữ đầu của bạn ở đó trong 5 đến 10 giây.

Levator scapula kéo dài

Cơ levator scapula nằm ở bên cạnh và sau mỗi bên cổ. Cơ này giúp nâng xương kết nối cánh tay với xương đòn.

Để căng cơ Levator scapula cần thực hiện:

• Đứng quay mặt vào tường và co cánh tay lên bằng khuỷu tay, tạo thành một góc vuông với tường

• Quay đầu sang bên trái hoặc phải và uốn cong đầu cho đến khi bạn cảm thấy căng nhẹ ở cổ và lưng. Giữ trong 5 đến 10 giây.

• Lặp lại với bên còn lại.

Căng vai

• Dùng cả hai cánh tay uốn cong lại với nhau sao cho tạo thành góc vuông.

• Rướn người về phía trước cho đến khi cảm thấy căng nhẹ dưới xương đòn.

• Giữ trong 5 đến 10 giây.

Nếu cơn đau của bạn nghiêm trọng hơn hoặc tăng lên khi các bài tập, hãy dừng ngay việc tập luyện và đến gặp bác sĩ.

Bác sĩ cũng có thể giới thiệu bạn các bài tập vật lý trị liệu, để giảm bớt cơn đau. Nhà vật lý trị liệu có thể lên kế hoạch và các bài tập phù hợp tình trạng bệnh và với nhu cầu của bạn. Điều này sẽ giúp củng cố cổ và vai của bạn để ngăn ngừa đau nửa đầu ảnh hưởng đến vai gáy trong tương lai.

Làm thế nào để phòng ngừa triệu chứng đau nửa đầu vai gáy?

Một trong những cách tốt nhất để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu vai gáy là loại trừ các tác nhân kích hoạt cơn đau và cố gắng tránh chúng. 

Bạn có thể nhận thấy mình có xu hướng bị đau nửa đầu sau khi ăn một số loại thực phẩm nhất định hoặc khi bạn căng thẳng và bằng cách tránh tác nhân này, bạn có thể ngăn ngừa chứng đau nửa đầu.

Các hoạt động lặp đi lặp lại có thể gây căng thẳng dẫn đến đau nửa đầu, đau cổ và vai của bạn. Đôi khi không thể tránh được những hoạt động này, vì vậy hãy giảm thiểu căng thẳng bằng cách nghỉ ngơi hợp lý, ngồi làm việc đúng tư thế… và bổ sung dưỡng chất giúp tuần hoàn máu lên não, nuôi dưỡng các tế bào não khỏe mạnh, từ đó giúp giảm đau nửa đầu hiệu quả hơn.

Hy vọng thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về chứng đau nửa đầu vai gáy, dấu hiệu nhận biết và có phương pháp điều phù hợp tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Nội dung bài viết được cập nhập lần cuối vào ngày: 31/10/2022

*Những thông tin trong bài viết của OTiV chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.