Đau đầu sau tai: Nguyên nhân, chẩn đoán và cách điều trị

Cơn đau đầu sau tai thường xuyên xuất hiện ngoài gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, còn khiến người bệnh lo lắng vì không biết nguyên nhân từ đâu. Liệu đây chỉ là dấu hiệu căng thẳng thông thường hay tiềm ẩn bệnh lý nguy hiểm? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, cách chẩn đoán và điều trị hiệu quả chứng đau đầu sau tai.

Đau đầu sau tai là bệnh gì?

Đau đầu sau tai không phải là bệnh, đây có thể là triệu chứng của bệnh lý nào đó. Tình trạng này có thể xuất hiện ở khu vực phía sau tai hoặc quanh vùng mang tai, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên đầu. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhói buốt, đôi khi kèm theo cảm giác giật nhẹ ở tai. Một số trường hợp còn đau rõ rệt hơn khi cử động cổ mạnh hoặc nghiêng đầu.

Trong trường hợp thông thường, đau đầu sau mang tai có thể do stress, căng thẳng hoặc ngồi sai tư thế khi làm việc. Tuy không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng nếu cơn đau kéo dài hoặc đi kèm các triệu chứng khác như ù tai, mất thăng bằng hay sốt cao, bạn nên đi khám sớm để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây đau đầu sau tai

Triệu chứng đau đầu sau tai có thể khác nhau tùy vào nguyên nhân gây ra. Một số người cảm thấy đau âm ỉ, trong khi người khác có thể gặp cơn đau nhói buốt kèm theo cảm giác giật nhẹ ở tai. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:

1. Rối loạn khớp thái dương hàm

Khớp thái dương hàm (TMJ) là khớp nối giữa xương hàm và hộp sọ, đóng vai trò quan trọng trong việc nhai, nói và cử động hàm. Khi khớp này bị rối loạn do chấn thương, viêm hoặc căng thẳng cơ hàm, có thể gây đau lan tỏa đến khu vực sau tai. Người bị rối loạn khớp thái dương hàm thường cảm thấy đau khi nhai, há miệng hoặc có tiếng lách cách trong khớp hàm.

2. Đau dây thần kinh chẩm

Dây thần kinh chẩm chạy dọc từ cổ lên vùng sau đầu và có thể bị kích thích hoặc viêm, dẫn đến đau đầu sau tai. Cơn đau do dây thần kinh chẩm thường nhói buốt, đau lan từ cổ lên vùng sau tai và đỉnh đầu. Nguyên nhân có thể liên quan đến căng cơ cổ kéo dài, chấn thương hoặc viêm. Một số người bệnh mô tả cảm giác đau như điện giật, đặc biệt khi cử động cổ hoặc chạm vào vùng đau.

3. Viêm xương tai chũm

Tai chũm là phần xương phía sau tai, có cấu trúc xốp giúp bảo vệ tai giữa. Khi vi khuẩn xâm nhập có thể dẫn đến viêm xương tai chũm. Bệnh này thường xảy ra sau viêm tai giữa kéo dài với các triệu chứng như đau nhức sau tai, sưng đỏ vùng da xung quanh, chảy dịch tai, thậm chí sốt cao. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tai chũm có thể gây biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến thính lực và các cấu trúc xung quanh.

4. Các vấn đề về nha khoa

Nhiều bệnh lý răng miệng như sâu răng, viêm lợi, áp xe răng hoặc mọc răng khôn lệch có thể gây đau lan đến vùng sau tai. Nguyên nhân là do dây thần kinh mặt và dây thần kinh hàm dưới có liên quan chặt chẽ đến vùng thái dương và tai. Khi gặp vấn đề về răng miệng, bạn có thể cảm thấy đau nhức một bên đầu, đau lan ra hàm và tai, thậm chí kèm theo sưng mặt hoặc khó há miệng.

Khi nào thì nên gặp bác sĩ?

Đau đầu phía sau mang tai có thể do nhiều nguyên nhân, từ căng cơ đơn thuần đến các bệnh lý nghiêm trọng. Trong một số trường hợp, cơn đau có thể tự thuyên giảm sau khi nghỉ ngơi hoặc thay đổi tư thế. Tuy nhiên, bạn nên gặp bác sĩ nếu tình trạng đau kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường sau:

• Cơn đau dai dẳng, không thuyên giảm dù đã thử các biện pháp giảm đau thông thường.
• Đau kèm theo triệu chứng thần kinh như tê bì vùng đầu, cổ, chóng mặt hoặc mất thăng bằng.
• Ù tai, suy giảm thính lực hoặc chảy dịch tai, có thể là dấu hiệu của viêm tai giữa hoặc viêm xương chũm.
• Sốt cao, sưng đỏ vùng sau tai, đặc biệt nếu có tiền sử nhiễm trùng tai trước đó.
• Đau dữ dội khi cử động cổ hoặc há miệng, có thể liên quan đến viêm dây thần kinh hoặc rối loạn khớp thái dương hàm.

Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm

Cách chẩn đoán đau đầu sau tai

Các phương pháp chẩn đoán sau sẽ giúp bạn xác định tình trạng đau đầu sau tai là bệnh gì, từ đó tìm được cách khắc phục hiệu quả:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, thời gian xuất hiện cơn đau, tần suất và mức độ đau. Đồng thời, kiểm tra vùng đầu, cổ, tai và khớp hàm để phát hiện dấu hiệu sưng, viêm hoặc các bất thường khác.
• Kiểm tra thần kinh: Đánh giá chức năng dây thần kinh chẩm, cử động cổ và phản xạ thần kinh để xác định có tổn thương thần kinh hay không.
• Nội soi tai mũi họng: Nếu nghi ngờ viêm tai giữa hoặc viêm xương chũm, bác sĩ có thể sử dụng phương pháp nội soi để kiểm tra tình trạng nhiễm trùng trong ống tai và vùng xương chũm.
• Chẩn đoán qua hình ảnh: Chụp X-quang, CT hoặc MRI là các phương pháp chẩn đoán qua hình ảnh giúp phát hiện viêm xương, thoái hóa đốt sống cổ, u thần kinh hoặc bất thường trong cấu trúc não có thể gây đau đầu phía sau mang tai.
• Xét nghiệm máu: Nếu bác sĩ nghi ngờ nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm, xét nghiệm máu có thể giúp xác định tình trạng viêm trong cơ thể.

Biện pháp điều trị đau đầu sau tai

Điều trị đau đầu sau tai phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Sau khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp để giảm đau và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các hướng điều trị theo từng nguyên nhân:

1. Điều trị đau dây thần kinh chẩm

Dùng thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen để kiểm soát cơn đau. Kết hợp thuốc giãn cơ hoặc thuốc giảm đau thần kinh như gabapentin nếu cần thiết. Chườm nóng và xoa bóp vùng cổ giúp giảm căng cơ và kích thích tuần hoàn máu. Trong trường hợp đau nặng, bác sĩ có thể tiêm corticosteroid hoặc phong bế thần kinh để giảm viêm và đau.

2. Điều trị viêm xương tai chũm

Dùng kháng sinh đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng. Trường hợp viêm nặng, có thể phải phẫu thuật dẫn lưu mủ hoặc nạo sạch vùng xương chũm bị tổn thương. Kết hợp thuốc giảm đau, hạ sốt và theo dõi chặt chẽ để tránh biến chứng.

3. Điều trị rối loạn khớp thái dương hàm

Áp dụng các bài tập thư giãn cơ hàm, tránh nhai cứng hoặc nghiến răng. Dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) để giảm đau và viêm. Nếu tình trạng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định nẹp hàm hoặc vật lý trị liệu. Một số trường hợp cần tiêm corticosteroid hoặc can thiệp phẫu thuật nếu điều trị bảo tồn không hiệu quả.

Một số biện pháp phòng ngừa đau đầu sau mang tai

Để giảm nguy cơ đau đầu sau mang tai, bạn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Giữ tư thế đúng khi làm việc và ngủ: Tránh ngồi lâu ở một tư thế, đặc biệt là cúi đầu quá nhiều. Khi ngủ, nên chọn gối có độ cao phù hợp để tránh căng cơ cổ.
• Thư giãn cơ cổ và vai gáy: Thường xuyên thực hiện các bài tập kéo giãn cổ, vai và lưng để giảm căng thẳng cơ bắp, đặc biệt nếu bạn làm việc nhiều với máy tính.
• Tránh căng thẳng kéo dài: Stress có thể gây căng cơ và làm trầm trọng hơn các cơn nhức đầu. Hãy dành thời gian thư giãn, tập yoga hoặc thiền để kiểm soát căng thẳng.
• Bảo vệ sức khỏe tai – mũi – họng: Giữ vệ sinh tai sạch sẽ, tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và điều trị sớm các bệnh nhiễm khuẩn tai để ngăn ngừa viêm tai chũm.
• Chăm sóc răng miệng đúng cách: Đánh răng đúng kỹ thuật, khám răng định kỳ và điều trị sớm các vấn đề như sâu răng, viêm lợi để tránh ảnh hưởng đến vùng hàm và thái dương.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất để tăng cường sức khỏe hệ thần kinh và xương khớp, giúp ngăn ngừa đau đầu do thiếu chất.

Bên cạnh các phương pháp trên, bạn cũng có thể bổ sung các dưỡng chất tự nhiên giúp hạn chế sự phát triển quá mức của các gốc tự do – nguyên nhân gây tổn thương não bộ. Nhờ đó, hỗ trợ cải thiện và phòng ngừa hiệu quả các vấn đề liên quan đến thần kinh như đau đầu, mất ngủ, thiếu máu não hay tai biến mạch máu não.

Đau đầu sau tai có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả. Nếu tình trạng đau kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, bạn nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa Thần kinh và Tai Mũi Họng như Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để thăm khám sớm.