Đau đầu khi ngủ: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Các cơn đau đầu có thể xuất hiện giữa giấc ngủ, khiến bạn thức giấc giữa đêm. Tình trạng này xuất hiện thường xuyên không chỉ dẫn đến rối loạn giấc ngủ mà còn liên quan đến những tổn thương ở não bộ. Tìm hiểu ngay những nguyên nhân gây đau đầu khi ngủ và cách phòng tránh hiệu quả.

Đau đầu khi ngủ là gì?

Đau đầu khi ngủ (Hypnic Headache) là hội chứng gây ra các cơn đau đầu vào ban đêm lúc đang ngủ, đánh thức người bệnh. Đau đầu khi ngủ có thể xuất hiện vào khung giờ cố định mỗi đêm, gây ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe thể chất, tinh thần của người bệnh. Đây là bệnh lý nguyên phát và tương đối hiếm gặp, chỉ xuất hiện ở dưới 1% dân số.

Đối tượng dễ bị đau đầu khi ngủ?

Có thể xảy ra ở mọi đối tượng, nhưng những người dưới đây sẽ có nguy cơ mắc phải tình trạng này cao hơn:

• Người trên 50 tuổi. Độ tuổi trung bình mắc phải bệnh lý này là 62.
• Nữ giới có nguy cơ bị đau đầu khi ngủ cao hơn so với nam giới 1,5 – 2 lần.
• Người bệnh có tiền sử bị đau nửa đầu, tăng huyết áp.

Người cao tuổi có nguy cơ bị đau đầu khi ngủ cao hơn

Dấu hiệu đau đầu khi ngủ

Đau đầu khi ngủ có thể gây những triệu chứng như: đau đầu âm ỉ hoặc đau nhói, mức độ cơn đau đủ để đánh thức người bệnh; cơn đau xuất hiện thường xuyên, có thể cùng vào một thời điểm mỗi đêm; cơn đau xuất hiện nhiều lần vào ban đêm; đau ở một hoặc cả hai bên. Tuy hiếm nhưng vẫn có trường hợp người bệnh bị đau đầu gián đoạn giấc ngủ kể cả khi ngủ vào ban ngày.

Bên cạnh dấu hiệu đau đầu, người bệnh có thể gặp một số triệu chứng khác đi kèm như đau nửa đầu, đau đầu từng cơn,… Đau đầu khi đang ngủ còn xuất hiện với một số biểu hiện rối loạn thần kinh tự dưỡng như buồn nôn, nhạy cảm với âm thanh và ánh sáng, chảy nước mắt hay nước mũi, sụp mí mắt.

Nguyên nhân gây đau đầu khi ngủ

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng đau đầu khi ngủ vẫn chưa được xác định. Hội chứng này có thể liên quan đến chức năng của vùng dưới đồi ở não bộ hoặc một số vấn đề sức khỏe khác:

• Giãn mạch: Các mạch máu ở vùng dưới đồi có thể giãn nở nếu lượng carbon dioxide trong máu giảm hoặc tăng đột ngột. Sự mở rộng mạch máu sẽ tăng áp lực lên màng não và gây đau đầu.
• Khả năng kiểm soát cơn đau: Chất xám là bộ phận chứa nhiều tế bào thần kinh quan trọng, có thể liên quan đến khả năng kiểm soát và nhận thức cơn đau. Sự suy giảm chất xám có thể ảnh hưởng đến chức năng của hệ thần kinh trung ương, liên quan đến tình trạng đau đầu Hypnic.
• Chức năng sản xuất melatonin: Quá trình lão hóa hoặc những vấn đề ở não bộ sẽ làm giảm quá trình sản xuất hormone gây buồn ngủ melatonin, dẫn đến rối loạn đồng hồ sinh học và liên quan đến các cơn đau đầu khi đang ngủ.
• Chu kỳ REM trong giấc ngủ: Đây là giai đoạn có vai trò quan trọng trong giấc ngủ, lúc này mắt chuyển động nhanh theo nhiều hướng khác nhau. Những tác động sinh lý giữ tình trạng đau đầu và giấc ngủ REM có thể dẫn đến chứng đau đầu khi ngủ.

Cơn đau đầu khi ngủ thường kéo dài bao lâu?

Tình trạng đang ngủ bị đau đầu có thể kéo dài trong khoảng 15 phút đến tối đa 4 giờ, phổ biến nhất là 90 phút. Cơn đau đầu thường xuất hiện sau khi người bệnh đi ngủ được khoảng 2 – 3 tiếng, diễn ra ít nhất 2 lần/đêm.

Cơn đau xuất hiện nhiều lần trong tuần, người bệnh có thể gặp tình trạng này ít nhất 15 đêm một tháng và có thể diễn ra trong 3 tháng.

Cơn đau đầu có thể diễn ra ít nhất 15 phút và lặp lại nhiều lần trong đêm

Chẩn đoán bệnh đau đầu khi ngủ

Nếu thường xuyên gặp triệu chứng đau đầu làm gián đoạn giấc ngủ, bạn cần tiến hành thăm khám ngay để phát hiện kịp thời nguy cơ mắc phải chứng đau đầu Hypnic. Bác sĩ sẽ tiến hành xác nhận nếu tình trạng đau đầu chỉ xuất hiện khi ngủ để phân biệt với các bệnh lý đau nửa đầu, đau đầu từng cơn.

Bác sĩ còn xác nhận xem các cơn đau đầu khi ngủ có bắt nguồn từ nguyên nhân nguyên phát khác như chứng ngưng thở khi ngủ, tăng huyết áp, viêm động mạch thái dương, chấn thương não, khối u,… hay không.

Một số lý do khác gây đau đầu lúc ngủ cũng cần được phân biệt với hội chứng đau đầu Hypnic là: viêm khớp giữa xương hàm và xương thái dương, đau răng, viêm xoang, viêm dây thần kinh số 5, bệnh glaucoma,…

Một số biện pháp chẩn đoán có thể được tiến hành để xác định tình trạng của người bệnh là:

• Thăm hỏi về các triệu chứng như tần suất, cơn đau kéo dài bao lâu,… Người bệnh có thể cần tiến hành ghi nhật ký để giúp cho việc chẩn đoán hiệu quả hơn.
• Thực hiện một số xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh như: xét nghiệm máu, đo huyết áp, chụp cắt lớp vi tính CT, chụp cộng hưởng từ, đo điện não đồ,…
• Đo đa ký giấc ngủ tiến hành ghi lại các hoạt động sinh lý diễn ra trong quá trình ngủ để xác định những chứng rối loạn giấc ngủ ở người bệnh.

Cách điều trị đau đầu khi ngủ

Khi phát hiện tình trạng đang ngủ bị nhức đầu, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số phương pháp điều trị như:

• Sử dụng caffeine: Người bệnh uống 1 tách cà phê chứa caffeine trước khi đi ngủ hoặc sử dụng viên caffeine, thuốc giảm đau chứa caffeine theo chỉ định của bác sĩ.
• Sử dụng thuốc: Người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau (aspirin, acetaminophen,…); thuốc triptan (umatriptan, rizatriptan) giúp thúc đẩy chất dẫn truyền thần kinh serotonin. Bên cạnh đó, các loại thuốc phòng ngừa có thể được kê đơn cho người bệnh là Melatonin, Indomethacin, Lithium carbonate, Flunarizine,… Sử dụng thuốc với liều lượng theo hướng dẫn để tránh tác dụng phụ.
• Liệu pháp không dùng thuốc: Áp dụng một số phương pháp điều trị khác như kích thích thần kinh bằng sóng từ, phong bế thần kinh tiêm thuốc gây mê có chủ đích ở dây thần kinh cổ và đầu để chặn tín hiệu đau, liệu pháp oxy.

Thực hiện các biện pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ

Bên cạnh các biện pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ, bạn có thể áp dụng những phương pháp giúp giảm đau đầu và cải thiện chất lượng giấc ngủ như:

• Duy trì nhịp sinh học bằng cách ngủ đủ giấc và thức – ngủ trong một khung giờ cố định, đảm bảo môi trường phòng ngủ và chăn nệm tạo cảm giác thoải mái.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, ăn đủ bữa và bổ sung đủ các nhóm dưỡng chất.
• Điều chỉnh lối sống bằng cách thường xuyên nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức gây đau đầu; luyện tập thể chất đều đặn.
• Sử dụng các loại trà thảo mộc, tinh dầu xông,… hỗ trợ thư giãn tâm trạng để giúp ngủ ngon hơn.
• Cải thiện stress để ngăn ngừa các cơn đau đầu bằng cách tập thể dục, thiền, yoga, thực hiện các sở thích hoặc đến gặp chuyên gia tâm lý nếu tình trạng căng thẳng kéo dài.

Gốc tự do là những phân tử có tính phản ứng mạnh, thường được sản sinh dưới tác động của stress, ô nhiễm môi trường, chất kích thích,… Các gốc tự do có thể làm tổn thương tế bào não, đồng thời làm hình thành các mảng xơ vữa gây hẹp mạch máu, cản trở tuần hoàn máu lên não.

Dưỡng chất từ thiên nhiên Blueberry (chứa hoạt chất sinh học Anthocyanin, Pterostilbene) và Ginkgo Biloba (chứa hợp chất Flavonoid và Terpenoid) có thể mang đến những công dụng trong việc:

• Xuyên qua hàng rào máu não để hỗ trợ trung hòa các gốc tự do gây hại, ngăn ngừa tổn thương tế bào thần kinh não.
• Hỗ trợ ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa, cải thiện tuần hoàn máu lên não để hỗ trợ giảm các triệu chứng đau đầu, mất ngủ, stress.
• Hỗ trợ tăng dẫn truyền thần kinh, cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung, tăng chức năng thính giác và thị giác.
• Hỗ trợ phòng ngừa tai biến mạch máu não.

Đau đầu khi ngủ có thể làm gián đoạn giấc ngủ và liên quan đến nhiều vấn đề về sức khỏe não bộ. Người bệnh nên chủ động thăm khám bác sĩ ngay nếu phát hiện những triệu chứng bất thường của giấc ngủ hoặc gặp các cơn đau đầu dai dẳng.