11 cách giảm đau đầu nhức mắt an toàn, nhanh chóng và hiệu quả

Ai trong chúng ta đều có thể thỉnh thoảng bị đau đầu, nhức mắt. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải tình trạng này thường xuyên hoặc hàng ngày, cảm giác đau ngày càng tăng nặng thì không nên chủ quan, bởi điều này có thể là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề nghiêm trọng. Người bệnh nên tìm cách giảm đau đầu nhức mắt càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân gây đau đầu nhức mắt

Nguyên nhân chính xác của các loại đau đầu thường rất khó xác định. Nhưng nhìn chung, tình trạng đau đầu nhức mắt có mối liên hệ với nhau. Hầu hết các loại đau đầu bao gồm đau nửa đầu, đau đầu do căng thẳng và đau đầu từng cơn – đều gây ra các triệu chứng ở mắt. Tương tự như vậy, mỏi mắt là nguyên nhân được xác định gây ra một số loại đau đầu. Nhức đầu có thể vừa là nguyên nhân vừa là kết quả của nhiều vấn đề về mắt.

Các loại đau đầu nguyên phát khác nhau có mối liên hệ rõ ràng với các vấn đề về mắt:

• Chứng đau nửa đầu: Thường đi kèm với rối loạn thị giác, chứng đau nửa đầu có thể khiến người bệnh nhạy cảm ánh sáng.

Đau nửa đầu thường xuất hiện ở một bên đầu

• Đau đầu cụm: Đây là một loại đau đầu nghiêm trọng và dễ tái phát. Đau đầu từng cơn gây đau rát dữ dội và đau nhức ở phía sau hoặc xung quanh mắt. Khi đau đầu tái phát có thể kèm chảy nước mắt, sưng mí mắt, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh.
• Đau đầu do căng thẳng: Đây là một trong những loại đau đầu phổ biến. Đau đầu do căng thẳng có thể gây ra cảm giác áp lực sau mắt cũng như nhạy cảm với ánh sáng. Căng mắt là nguyên nhân tiềm ẩn gây đau đầu do căng thẳng.
• Đau đầu xoang: Loại đau đầu này xuất hiện thường xuyên nhất khi giao mùa, dị ứng… Các triệu chứng thường gặp là chứng đau nửa đầu và đau đầu từng cơn, khiến nhiều người nhầm lẫn những cơn đau đầu đó với chứng đau đầu do xoang.
• Đột quỵ: Đột quỵ là một trường hợp khẩn cấp do thiếu máu cục bộ khiến lưu lượng máu đến não bị gián đoạn. Đột quỵ có thể gây rối loạn thị giác, chóng mặt, choáng váng và khó nuốt.
• Tăng áp lực nội sọ: Đau đầu và thay đổi thị lực cũng có thể là do áp lực tích tụ trong não tăng lên. Sự tích tụ áp lực này có thể là hậu quả của khối u não, nhiễm trùng hoặc não úng thủy.
• Tăng huyết áp nội sọ vô căn: Tăng huyết áp nội sọ vô căn (IIH) là một tình trạng bệnh lý do tăng áp lực dịch tủy sống quanh não mà không có khối u hoặc rối loạn não khác. Gần như tất cả các người bệnh bị tăng huyết áp nội sọ vô căn đều gặp tình trạng đau đầu, mờ mắt hoặc nhìn đôi.
• Viêm động mạch thái dương: Là tình trạng viêm của các động mạch, đặc biệt là vùng gần đầu và cổ. Lưu lượng máu đến các cấu trúc của mắt bị suy giảm có thể dẫn đến một số thay đổi về thị lực như nhìn đôi, nhức mắt, thậm chí mất thị lực. Những người mắc bệnh này từ 50 trở lên cũng xuất hiện các cơn đau đầu, thường ảnh hưởng đến thái dương.

Không phải tất cả các cơn đau đầu đều xếp gọn vào một loại duy nhất và bạn có thể bị đau đầu sau mắt do nhiều yếu tố nguy cơ khác như: Mỏi mắt, cận thị không được chẩn đoán, viêm củng mạc, viêm dây thần kinh thị giác, bệnh Graves, bệnh tăng nhãn áp, thiếu ngủ, sử dụng rượu, dị ứng với mùi và đèn sáng, rối loạn nội tiết tố… Vì vậy, các cách giảm đau đầu nhức mắt nên tác động toàn diện vào các nguyên nhân gây ra.

Hướng dẫn cách giảm đau đầu nhức mắt hiệu quả

Trước khi thăm khám bác sĩ, người bệnh có thể chủ động làm giảm cơn đau đầu kèm nhức mỏi mắt bằng các biện pháp đơn giản tại nhà như:

Ngâm chân nước ấm

Ngâm chân trong bồn nước ấm vừa mang lại cảm giác thư giãn vừa hỗ trợ giảm chứng đau đầu, đau mỏi mắt. Một vài nghiên cứu xác nhận, những người mắc chứng đau nửa đầu ngâm tay và chân trong nước nóng, sau đó mát-xa bằng nước đá lên đầu sẽ ít bị đau đầu hơn và ít ảnh hưởng đến các bộ phận khác hơn so với những người chỉ dùng thuốc.

Thực hiện: Đổ đầy nước nóng vào chậu, thêm tinh dầu oải hương hoặc bạc hà vào. Đặt bàn chân trần vào nước nóng và ngâm trong 20 phút. Hơi nóng sẽ tăng cường tuần hoàn máu, làm giảm áp lực lên các mạch máu trong đầu. Trong khi ngâm chân, hãy đặt một túi nước đá lên trán hoặc cổ để gia tăng hiệu quả giảm đau đầu. Sau 20 phút ngâm trong nước nóng, rửa sạch chân bằng nước lạnh, sau đó lau khô và nằm thêm 20 phút để các cơ tiếp tục được thư giãn.

Biện pháp ngâm chân được thực hiện tại nhà, giúp tiết kiệm chi phí

Massage bấm huyệt

Nhẹ nhàng ấn vào 5 điểm huyệt này có thể làm giảm căng thẳng và là cách giảm đau đầu nhức mắt. Cách thực hiện:

• Nhấn vào khoảng trống giữa lông mày.
• Xác định vị trí thái dương (vùng mềm phía sau mắt – giữa trán và tai) và ấn mạnh.
• Tìm chỗ lõm mềm dọc theo cổ tay trong, thẳng hàng với ngón tay cái và ấn xuống.
• Nhấn vào vùng mềm nơi ngón cái và ngón trỏ gặp nhau.
• Dùng ngón tay cái ấn vào vùng mềm ở bên cổ, phía dưới hộp sọ.

Giữ hoặc xoa bóp từng huyệt đạo trong khoảng 1 phút để giúp giảm căng thẳng, kích thích tuần hoàn và giảm bớt các triệu chứng đau đầu.

Hạn chế dùng thiết bị điện tử

Xem các thiết bị điện tử phát ra ánh sáng xanh có liên quan đến việc tăng nguy cơ đau đầu và nhức mỏi mắt. Để tránh đau đầu và nhức mắt do tác động của ánh sáng xanh, mọi người cần hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử và tránh xem khoảng 1-2 giờ trước khi đi ngủ.

Có thể sử dụng kính chống ánh sáng xanh và điều chỉnh màn hình máy tính sao cho cách mắt khoảng 50-60 cm và màn hình thấp hơn mắt 10-20 cm. Quy tắc “20-20-20” cũng nên được áp dụng, tức là mỗi 20 phút nhìn xa 6 mét trong vòng 20 giây. Khi ra ngoài nắng, hãy luôn đeo kính râm và thực hiện kiểm tra mắt định kỳ.

Xông lá

Dùng lá thảo dược để xông khi bị đau đầu là mẹo dân gian được truyền tai nhau sử dụng từ xa xưa. Sức nóng của nước giúp các loại tinh dầu tiết ra, hữu hiệu để cải thiện đau đầu, căng thẳng và giúp tinh thần dễ chịu hơn.

Cách xông lá đơn giản tại nhà bao gồm các bước:

• Rửa sạch hỗn hợp các loại lá: chanh, bưởi, sả, hương nhu,… rồi cho vào nồi, đổ ngập nước.
• Đun sôi thảo dược trong khoảng 20 phút, mang nồi nước vào phòng kín.
• Trùm khăn kín người, mở nắp nồi từ từ cho hơi nóng thoát ra, hít thở đều khi xông, chú ý khoảng cách với nồi và hơi nước để tránh bị bỏng.
• Xông đến khi hết hơi nóng là được.

Chườm đá lạnh

Chườm đá lạnh là một cách giảm đau đầu nhức mắt dễ thực hiện. Đây không phải là biện pháp chữa trị hoàn toàn, nhưng có thể giúp giảm nhẹ trong trường hợp đau đầu do căng thẳng hay đau mạn tính.

Để thực hiện phương pháp này:

• Chuẩn bị đá lạnh: Đặt đá lạnh trong một túi vải hoặc khăn sạch.
• Nằm xuống hoặc ngồi thoải mái, đặt đá lạnh lên trán trong khoảng 15-20 phút.
• Nghỉ ngơi trong khi áp đá lạnh và cố gắng giữ cho cơ thể thư giãn.
• Không nên đặt đá lạnh quá lâu, vì điều này có thể gây tổn thương cho da.

Có thể gián đoạn cơn đau đầu bằng chườm đá lạnh lên trán

Cách giảm đau đầu nhức mắt bằng gừng

Gừng có chứa gingerols và shogaols – có tác dụng chống viêm, giảm đau. Các hợp chất này cũng có hiệu quả trong điều trị triệu chứng liên quan đến cơn đau nửa đầu. Chiết xuất gừng cũng có thể làm tăng serotonin, giúp ngăn chặn chứng đau nửa đầu bằng cách giảm viêm và tuần hoàn máu.

• Dùng trà gừng: Một số sản phẩm bổ sung chứa bột gừng hoặc chiết xuất gừng có thể hiệu quả đối với chứng đau nửa đầu. Người bệnh có thể uống với liều 550 mg khi cơn đau đầu hoặc đau nửa đầu tấn công.
• Thoa tinh dầu gừng lên thái dương: Xoa tinh dầu gừng pha loãng lên thái dương, mùi thơm giúp xoa dịu cơn đau đầu. Bạn cũng có thể thử thêm tinh dầu gừng vào máy xông tinh dầu để khuếch tán mùi.
• Ngậm viên ngậm gừng: Đây là một lựa chọn khác nếu bạn không muốn uống trà gừng hoặc không thích sử dụng tinh dầu. Viên ngậm gừng sẽ giúp giảm cảm giác buồn nôn và thư giãn.

Ngủ đủ giấc

Việc thiếu ngủ có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hoạt động của não và có thể gây ra các vấn đề khác như đau đầu, nhức mỏi mắt, tập trung kém…

Vì vậy, giấc ngủ lành mạnh, không bị gián đoạn là điều cần thiết cho sức khỏe tổng của mắt và não bộ. Ngủ đủ giấc giúp mắt được nghỉ ngơi, ổn định độ ẩm và chất bôi trơn cần thiết. Ngoài ra, trong khi ngủ, mắt chúng ta sẽ loại bỏ các chất kích thích như bụi hoặc chất gây dị ứng có thể tích tụ trong ngày.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy, việc ngủ 7-9 tiếng mỗi đêm là một phương pháp giảm đau nửa đầu hữu hiệu. Trên thực tế, trong một nghiên cứu trên 75 người mắc chứng đau nửa đầu, gần 90% cho biết cố gắng ngủ để giảm cơn đau nửa đầu.

Tập yoga

Việc thực hành yoga có thể giúp ngăn ngừa và điều trị mỏi mắt. Vì căng thẳng và mỏi mắt có liên quan đến nhau nên việc tập yoga mắt có thể mang lại lợi ích theo hai cách: kích thích và tăng cường các cơ vận động mắt, giảm đau đầu và hỗ trợ tập trung.

Bạn có thể thực hiện yoga mắt như sau:

• Điều chỉnh tầm nhìn: Trong khi đảo mắt, hãy chú ý đến hơi thở của bạn. Cơ mắt của bạn sẽ trở lại trạng thái cân bằng nếu bạn ngồi yên, đảo mắt và thở nhịp nhàng.
• Đảo mắt theo hình số 8: Bạn có thể tăng tính linh hoạt và khả năng kiểm soát của mắt bằng cách hình dung hình số 8 khổng lồ trên sàn và di chuyển mắt theo chiều kim đồng hồ và ngược lại.
• Căng mắt ra: Cơ mắt của bạn sẽ khỏe và hoạt động tốt nếu bạn di chuyển mắt theo đường chéo sang phải và trái.

Thư giãn mắt với các động tác yoga có thể hỗ trợ giảm nhức mắt và đau đầu

Uống đủ nước và các chất

Nếu bị mất nước, tất cả các cơ quan đều bị ảnh hưởng – bao gồm cả mắt và não bộ. Các triệu chứng mất nước bao gồm đau đầu, choáng váng, đồng thời cơ thể cũng cố gắng hạn chế lượng chất lỏng tiết ra, khiến mắt khô. Điều này là do cơ thể ngừng sản xuất đủ nước mắt để bôi trơn mắt đúng cách.

Uống 2 lít nước mỗi ngày kể cả nước ép trái cây và nước lọc có thể giúp cơ thể bạn tiết ra một lượng nước mắt lành mạnh, giữ cho các cơ quan khỏe mạnh, điều hòa nhiệt độ cơ thể. Một số tình trạng đau đầu do mất nước thường biến mất sau khi uống nước, nghỉ ngơi và dùng thuốc giảm đau.

Lưu ý, nên tránh các đồ uống có chứa caffeine, rượu bia có thể gây mất nước.

Muối và ngải cứu

Theo các kinh nghiệm dân gian, chườm muối rang với ngải cứu có thể giúp giảm đau đầu. Nghiên cứu công bố 2020 chỉ ra rằng, ngải cứu hỗ trợ hình thành chất glutathione – chất chống oxy hóa hỗ trợ bảo vệ não. Ngoài ra, khi nghiên cứu trên động vật, người ta còn nhận thấy cây ngải cứu có tác dụng chống trầm cảm và có thể làm tăng serotonin (chất dẫn truyền thần kinh).

Để thực hiện cách giảm đau đầu nhức mắt với ngải cứu và muối, bạn có thể áp dụng theo hướng dẫn sau:

• Chuẩn bị: Một nắm lá ngải cứu tươi, ½ chén muối hạt và khăn mỏng
• Cách thực hiện: Ngải cứu rửa sạch, để ráo cho vào nồi cùng với muối. Bắt nồi lên bếp rang đều với lửa nhỏ, cho đến khi ngải cứu chuyển sang màu vàng. Bọc hỗn hợp này trong khăn mỏng rồi chườm nhẹ lên vùng đầu, trán và thái dương cho đến khi hết nóng thì thôi.

Ăn uống lành mạnh

Bước đầu tiên là tránh các loại thực phẩm được cho là gây đau đầu. Nếu cơn đau đầu phát triển, cần kết hợp sử dụng bổ sung những loại thực phẩm có thể thúc đẩy thời gian phục hồi đau đầu, mỏi mắt nhanh hơn.

Nên ăn gì khi đau đầu nhức mắt có thể giúp người bệnh giảm nhẹ các triệu chứng. Các loại thực phẩm và đồ uống phổ biến nhất được cho là có tác dụng giảm đau đầu bao gồm: rau lá xanh; trái cây tươi, đặc biệt là những loại có màu sắc rực rỡ, chứa nhiều chất chống oxy hóa; thực phẩm ít natri và magie; các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, macca… ); các loại cá béo (cá hồi, cá tuyết, cá thu, cá chim… ); sôcôla đen; một tách cà phê nhỏ…

Tránh tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, cá hun khói, các sản phẩm từ sữa nuôi cấy, thực phẩm có hàm lượng natri cao như khoai tây chiên, thực phẩm chứa nhiều carbohydrate và đường.

Vì mỗi người có phản ứng khác nhau với từng loại thực phẩm và đồ uống, vì vậy cách giảm đau đầu nhức mắt cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống, từ đó góp phần xác định nguyên nhân và tìm ra cách giúp giảm đau đầu hiệu quả.

Làm thế nào để phòng ngừa đau đầu nhức mắt?

Các vấn đề về mắt hiếm khi là nguyên nhân trực tiếp gây đau đầu. Ngược lại, nhức mỏi mắt thường là triệu chứng của chứng đau đầu. Để phòng ngừa đau đầu và nhức mắt, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau đây:

• Tránh lạm dụng thuốc: Dùng thuốc giảm đau đầu, kể cả thuốc không kê đơn, hơn 2 lần một tuần có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng và tần suất cơn đau đầu. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về cách cai thuốc, vì thuốc có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng nếu thực hiện không đúng cách.
• Đừng bỏ bữa: Ăn các bữa ăn lành mạnh vào cùng thời điểm hàng ngày. Tránh thực phẩm hoặc đồ uống có chứa caffeine, có thể gây đau đầu.
• Luyện tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể dục thường xuyên có thể cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần, từ đó giảm căng thẳng, đau đầu.
• Giảm lượng caffeine: Mặc dù một số loại thuốc đau đầu có chứa caffeine vì có lợi trong việc giảm đau, nhưng cũng có thể làm cơn đau đầu trở nên trầm trọng hơn. Cố gắng giảm thiểu hoặc loại bỏ caffeine khỏi chế độ ăn uống của bạn.
• Tránh sử dụng máy tính, điện thoại di động, và các thiết bị khác trong thời gian dài liên tục. Nếu công việc yêu cầu bạn phải sử dụng máy tính nhiều, hãy thực hiện các giải pháp như nâng cao chất lượng màn hình, sử dụng kính chống ánh sáng xanh, và áp dụng quy tắc “20-20-20”.
• Điều chỉnh ánh sáng môi trường trong phòng vừa đủ và không quá chói. Tránh ánh sáng màn hình quá sáng và sử dụng rèm cửa để điều chỉnh ánh sáng.
• Ngồi thiền, tập yoga hoặc tập luyện các bài tập thể dục nhẹ khác để giảm căng thẳng và stress.
• Duy trì thói quen ngủ đủ giấc bằng cách lên thời khóa biểu cho giấc ngủ. Ví dụ: lặp lại giờ đi ngủ lúc 9h tối – thức dậy lúc 6h sáng, kể cả ngày cuối tuần.

Theo các chuyên gia sức khỏe, khi não bộ bị các gốc tự do tấn công sẽ kích hoạt cơn đau đầu do tổn thương tế bào thần kinh. Song song đó, việc gốc tự do tăng sinh quá mức còn khiến quá trình lưu thông máu lên não bị cản trở, não phản ứng bằng cách gây ra các cơn đau đầu, nhức mắt, thiếu tập trung…

Theo nhiều nghiên cứu, tinh chất thiên nhiên được chiết xuất từ Blueberry và Ginkgo Biloba với trọng lượng phân tử nhỏ, dễ dàng vượt qua hàng rào máu não để trung hòa gốc tự do. Từ đó, hỗ trợ ngăn ngừa tổn thương cấu trúc thành mạch, chống lại quá trình viêm cùng với việc tăng cường nuôi dưỡng mạch máu não, giúp phòng ngừa và cải thiện hiệu quả bệnh đau đầu, đau nửa đầu.

Nên khám đau đầu ở đâu uy tín?

Sau khi đã thực hiện nhiều biện pháp cải thiện nhưng cơn đau đầu nhức mắt không thuyên giảm, người bệnh nên chủ động thăm khám tại các bệnh viện có chuyên khoa thần kinh.

Hiện nay, khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những địa chỉ thăm khám, điều trị đau đầu, mất ngủ, suy giảm trí nhớ… nổi tiếng tại Việt Nam. Bệnh viện có đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành, có nhiều kinh nghiệm thăm khám và chữa trị các bệnh lý thần kinh, giúp người bệnh chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị “trúng đích”.

11 cách giảm đau đầu nhức mắt trên có thể hữu ích nếu tình trạng nhẹ và mới khởi phát. Với những trường hợp bệnh tiến triển nghiêm trọng kèm các biểu hiện chóng mặt, buồn nôn, ngất xỉu… cần được đưa đến bệnh viện để được điều trị kịp thời.