Rối loạn tiền đình: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

 04/04/2022 |  Tác giả: Đội ngũ biên tập OTiV

Khi nói đến các triệu chứng chóng mặt đi kèm theo hoa mắt, ù tai, buồn nôn, mất thăng bằng… mọi người thường nghĩ ngay đến bệnh rối loạn tiền đình và cho rằng đây là bệnh lý của người có tuổi. Tuy nhiên trên thực tế, ngày càng có nhiều người trẻ bị rối loạn tiền đình và bệnh nếu không được điều trị sớm sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và đời sống của người bệnh.

Vậy thực tế bệnh rối loạn tiền đình là gì? Nguyên nhân xuất phát từ đâu và điều trị như thế nào hiệu quả? Câu trả lời sẽ ở ngay trong nội dung bài viết dưới đây!

Hiểu hơn về rối loạn tiền đình

Về bản chất, rối loạn tiền đình là một tên gọi khác của chứng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV). Thuật ngữ “chóng mặt tư thế kịch phát lành tính” là từ chuyên khoa được đưa vào y văn, trong khi thuật ngữ “rối loạn tiền đình" là từ được người dân sử dụng phổ biến.

Hình ảnh giải phẫu hệ thống tiền đình

Trước tiên, để biết được rối loạn tiền đình là gì, bạn cần biết tiền đình là bộ phận thuộc hệ thần kinh nằm ở phía sau ốc tai hai bên, nắm giữ vai trò duy trì trạng thái thăng bằng cho cơ thể ở các tư thế trong hoạt động như: cử động như mắt, tay, chân, thân mình…

Rối loạn tiền đình (Vestibular Disorders) là những rối loạn có liên quan đến thăng bằng, xuất phát từ dây thần kinh số 8 (dây thần kinh số 8 xuất phát từ cầu não, đi vào xương đá qua lỗ ống tai trong, là đường truyền dẫn thông tin điều khiển hệ thống tiền đình giữ thăng bằng cho cơ thể). Một khi bộ phận này bị tổn thương sẽ khiến thông tin dẫn truyền bị sai lệch và cơ thể sẽ xuất hiện các triệu chứng: mất thăng bằng, đi đứng lảo đảo, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, … 

Những triệu chứng do rối loạn tiền đình thường xuất hiện đột ngột, lặp đi lặp lại nhiều lần, khiến người bệnh rất khó chịu, không chỉ vậy, bệnh còn ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và cuộc sống của người bệnh như:

• Tác động xấu đến tâm lý: Khi bị rối loạn tiền đình đa số người bệnh thường xuyên bị các triệu chứng của bệnh “quấy nhiễu”, điều này khiến họ cảm thấy mệt mỏi, chán nản, lạc lõng.

• Dễ té ngã, gây tai nạn nguy hiểm: Khi bị đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng tái phát đột ngột lúc người bệnh điều khiển phương tiện giao thông, làm việc trên cao, có thể khiến họ té ngã, gây tai nạn nguy hiểm cho chính bản thân và cả những người xung quanh.

• Tăng nguy cơ đột quỵ, tai biến mạch máu não: Rối loạn chức năng tiền đình khiến thông tin liên lạc được truyền đạt tới bộ não bị chậm trễ hoặc sai sót, gây ảnh hưởng đến trí nhớ,... thậm chí bệnh còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh nguy hiểm về thần kinh, ảnh hưởng đến việc cung cấp oxy lên não, từ đó gây thiếu máu não, đột quỵ. 

Triệu chứng rối loạn tiền đình

Thông thường, khi mắc phải hội chứng rối loạn tiền đình, người bệnh sẽ thấy xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng dưới đây:

• Chóng mặt không xác định rõ: Đột ngột chóng mặt, cảm thấy mọi vật xung quanh bị đảo lộn, quay cuồng…

• Mất thăng bằng và định hướng: Bước đi chao đảo, không vững, khó đi thẳng, dễ vấp ngã. Đầu có thể nghiêng sang một bên, phải giữ đầu trong khi ngồi. Cần chạm hoặc tựa vào đồ vật kiên cố để đứng lên.

• Rối loạn thính giác: Nhạy cảm với âm thanh lớn; cảm thấy ù tai, nghe không rõ hoặc nghe có tiếng ồn trong tai.

• Rối loạn thị giác: Hoa mắt, mắt khó chịu khi đứng trước đám đông, không nhìn rõ mọi vật, nhạy cảm với ánh sáng chói…

• Nhận thức và tiếp thu kém: Khó tập trung, dễ dàng bị phân tâm; cảm thấy tinh thần mệt mỏi, lo lắng quá mức.

Nguyên nhân gây rối loạn tiền đình

Theo các chuyên gia, rất nhiều nguyên nhân rối loạn tiền đình, có thể kể đến như:

• Viêm dây thần kinh tiền đình: Do virus Zona, thủy đậu, quai bị…

• Rối loạn chuyển hóa: tiểu đường, tăng ure huyết, suy giáp...

• Hậu quả của một số bệnh: Phù nề vùng tai trong, viêm tai giữa cấp và mạn tính, chấn thương vùng tai trong, u dây thần kinh số VIII…

• Tác dụng không mong muốn của thuốc: streptomycin, gentamycin…

• Mắc bệnh lý liên quan đến não: bệnh đau nửa đầu, nhiễm trùng não, xuất huyết não, nhồi máu não, u não,...

• Say tàu xe, chịu ảnh hưởng của môi trường sống, stress

Cảm giác say tàu xe thường do rối loạn tiền đình ngoại biên gây ra

Các yếu tố làm tăng nguy cơ rối loạn tiền đình

Rối loạn tiền đình trước đây được biết đến là bệnh của “tuổi già”. Tuy nhiên hiện nay, bệnh ngày càng trẻ hóa, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến hơn ở người trưởng thành. Các yếu tố nguy cơ làm tăng rối loạn tiền đình ngoài tuổi tác khiến cơ thể suy yếu, cơ quan bị suy giảm chức năng còn có thể kể đến như:

• Người lao động, làm việc trong môi trường căng thẳng: Môi trường làm việc áp lực cao, thường xuyên đối mặt với áp lực, dẫn đến stress, điều này khiến cơ thể sản sinh một lượng lớn hormone cortisol và từ đó, gây ra một loạt các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch,…làm tổn thương hệ thống thần kinh, trong đó có dây thần kinh số 8. Lúc này, hệ thống tiền đình nhận được thông tin không chính xác và hoạt động không đúng yêu cầu, dẫn đến rối loạn. 

• Tiền sử bị chóng mặt: Những người trước đây thường xuyên bị chóng mặt có nhiều khả năng bị choáng váng, hoa mắt, mất thăng bằng... trong tương lai. Từ đó, tăng nguy cơ bị bệnh rối loạn tiền đình.

• Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học: thường xuyên thức khuya; lạm dụng rượu, bia, cà phê, thuốc lá… là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ rối loạn tiền đình.

• Sức khỏe kém, mắc bệnh lý như: huyết áp thấp, tim mạch, rối loạn tuần hoàn não, tuần hoàn não kém, viêm tai giữa cấp, thừa cân/béo phì… có nguy cơ bị mắc bệnh rối loạn tiền đình cao hơn người có sức khỏe bình thường.

Các phương pháp điều trị rối loạn tiền đình

Rối loạn tiền đình ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt của người bệnh. Không những thế, nếu bệnh không được chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm như thần kinh, huyết áp thấp, tim mạch, thậm chí đột quỵ. Do đó, chẩn đoán và điều trị rối loạn tiền đình sớm là hết sức cần thiết. Hiện nay, rối loạn tiền đình chủ yếu được điều trị theo các phương pháp:

• Điều trị dựa vào nguyên nhân gây bệnh: Rối loạn tiền đình do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Do đó, bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng bệnh mà có chỉ định điều trị phù hợp.

• Sử dụng thuốc: Tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý cụ thể của người, bác sĩ sẽ đưa ra các loại thuốc, thời gian, liều lượng dùng thuốc phù hợp.

Điều trị rối loạn tiền đình cần theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa

Chủ động nâng cao, bảo vệ sức khỏe phòng tránh rối loạn tiền đình

Mặc dù là căn bệnh phổ biến, tuy nhiên chúng ta có thể phòng tránh rối loạn tiền đình hiệu quả bằng cách:

• Xây dựng một chế độ ăn uống đủ các dưỡng chất cần thiết (bột đường, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất). Song song đó, cần hạn chế mỡ động vật, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, chất kích thích (rượu bia, cà phê, thuốc lá…).

• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.

• Luyện tập thể dục đều đặn và hợp lý với những bài tập vừa phải, phù hợp với thể trạng như đi bộ, kéo giãn cơ thể, tập yoga, khiêu vũ, đạp xe đạp... ít nhất 30 phút/ngày để nâng cao sức khỏe và hỗ trợ phục hồi hệ thống tiền đình một cách nhanh chóng.

• Thường xuyên dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn cơ thể, tránh làm việc quá sức. Ngủ sớm và ngủ đủ giấc. Tránh stress/căng thẳng.

• Đối với những người bị tiền đình, cần thận trọng khi hoạt động vùng đầu cổ. Không nên quay cổ đột ngột hoặc thay đổi tư thế đứng lên ngồi xuống quá nhanh.

• Khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện những bệnh lý tiềm ẩn hoặc nguy cơ mắc các bệnh lý về não mà có thể bạn chưa biết.

Bổ sung các sản phẩm chăm sóc trí não: Theo các chuyên gia, trong quá trình chuyển hóa của cơ thể và tác động từ stress, ô nhiễm môi trường, thực phẩm nhiễm độc, bệnh lý... cơ thể của chúng ta sẽ sản sinh một lượng lớn các gốc tự do. Khi gốc tự do tăng sinh quá mức chúng sẽ tấn công, làm tổn hại thành mạch máu và tế bào thần kinh não, gây nên các bệnh lý mạch máu não bao gồm các loại bệnh thiếu máu não gây ra tình trạng hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ, đau đầu, tai biến mạch máu não... Do đó, điều chúng ta cần làm chủ động chống gốc tự do tăng sinh quá mức và tăng cường hệ thống phòng vệ gốc tự do cho cơ thể, đặc biệt tại não.

Nhờ ứng dụng thành tựu của ngành sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã nghiên cứu và chỉ ra, Blueberry và Ginkgo Biloba (có trong sản phẩm OTiV) có chứa nhóm chất chống gốc tự do tự nhiên với hàm lượng rất cao. Cụ thể:

• Blueberry có chứa hai hoạt chất sinh học là Anthocyanin và Pterostilbene có tác dụng tiêu diệt và vô hiệu hóa các gốc tự do, hỗ trợ giảm hình thành xơ vữa và ngăn ngừa huyết khối hiệu quả, từ đó giúp máu lưu thông lên não một cách dễ dàng hơn, phòng ngừa sớm các bệnh lý thần kinh nguy hiểm.

• Ginkgo Biloba có chứa hàm lượng flavonoid và terpenoid cao - đây là các chất chống gốc tự do mạnh mẽ, giúp tăng cường lưu thông máu, kích thích hoạt động của não bộ, nhờ đó hỗ trợ cải thiện hiệu quả tình trạng mất ngủ, đau đầu, chóng mặt, giảm căng thẳng, phòng đột quỵ.

Hy vọng qua toàn bộ những thông tin chia sẻ về rối loạn tiền đình ở trên có thể giúp bạn hiểu thêm về bệnh. Từ đó, biết cách chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả.

Nội dung bài viết được cập nhập và kiểm tra lần cuối vào ngày: 04/04/2022

*Những thông tin trong bài viết của OTiV chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.