Mất ngủ sau sinh mổ có nguy hiểm không? Cách cải thiện ra sao?

Sau sinh mổ, nhiều mẹ rơi vào tình trạng mất ngủ kéo dài, khiến sức khỏe và tâm lý ngày càng suy yếu. Đây là vấn đề không thể xem nhẹ, bởi giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục sau sinh và chăm sóc em bé. Mất ngủ sau sinh mổ có thể mang đến những nguy cơ nào? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn trong nội dung sau.

Nguyên nhân mất ngủ sau sinh mổ

Mất ngủ sau sinh mổ là tình trạng thường gặp ở nhiều mẹ bỉm, gây ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình hồi phục sức khỏe và chăm sóc con nhỏ. Hiểu rõ các nguyên nhân gây mất ngủ sẽ giúp mẹ có hướng cải thiện kịp thời và hiệu quả hơn.

Đau do vết mổ

Sau khi sinh mổ, cơ thể cần thời gian để phục hồi, đặc biệt là vết mổ ở thành bụng. Cảm giác đau nhức, căng tức ở vùng bụng dưới khiến mẹ khó chịu khi nằm lâu, dễ tỉnh giấc giữa đêm hoặc không thể ngủ sâu. Những cử động nhẹ như trở mình, ho hoặc bế con cũng có thể làm tăng cảm giác đau khiến giấc ngủ bị gián đoạn thường xuyên.

Tác dụng phụ của thuốc

Phụ nữ sau sinh mổ bị mất ngủ cũng có thể do tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc gây mê hoặc kháng sinh dùng trong và sau quá trình sinh mổ. Một số loại thuốc có thể gây bồn chồn, tim đập nhanh, khó thư giãn hoặc rối loạn nhịp sinh học,… từ đó ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của mẹ.

Lo lắng, căng thẳng và trầm cảm

Tâm lý sau sinh có nhiều biến động do mẹ phải đối mặt với trách nhiệm nuôi con, áp lực từ gia đình, nỗi lo về sức khỏe, vóc dáng, thậm chí cả nỗi sợ thất bại trong việc làm mẹ. Tất cả những yếu tố này góp phần gây ra trạng thái lo âu, căng thẳng kéo dài, thậm chí có thể dẫn đến trầm cảm sau sinh. Đây là yếu tố quan trọng có thể dẫn đến mất ngủ mãn tính nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Lịch sinh hoạt thay đổi

Khi có con, nhịp sinh hoạt của mẹ gần như bị đảo lộn hoàn toàn. Việc phải thức dậy nhiều lần trong đêm để cho con bú, thay tã, dỗ bé ngủ khiến cơ thể chưa kịp thích nghi. Khi bị đánh thức liên tục và không thể ngủ lại ngay, mẹ rất dễ rơi vào trạng thái ngủ chập chờn, dẫn đến mệt mỏi vào ban ngày và khó ngủ vào ban đêm.

Thay đổi hormone

Sau sinh, nồng độ các hormone như estrogen và progesterone giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh và chu kỳ giấc ngủ. Đồng thời, sự gia tăng của prolactin, hormone hỗ trợ tiết sữa, có thể phá vỡ chu kỳ ngủ-thức tự nhiên, gây mất ngủ sau khi sinh mổ, khó vào giấc hoặc giấc ngủ không sâu.

Có nhiều nguyên nhân tác động khiến mẹ dễ bị mất ngủ sau sinh mổ

Mất ngủ sau sinh mổ có nguy hiểm không?

Mất ngủ sau sinh mổ không chỉ khiến mẹ bỉm cảm thấy kiệt sức mà còn phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng trong quá trình hồi phục và chăm sóc em bé.

Ảnh hưởng việc phục hồi

Giấc ngủ là thời điểm để cơ thể tự tái tạo và phục hồi năng lượng. Sau sinh mổ, mẹ cần thời gian để lành vết thương, điều hòa lại hoạt động của các cơ quan. Tuy nhiên, nếu thường xuyên mất ngủ, cơ thể không được nghỉ ngơi đầy đủ sẽ làm chậm quá trình hồi phục, tăng nguy cơ nhiễm trùng, đau kéo dài và mệt mỏi triền miên. Tình trạng này khiến mẹ dễ suy kiệt, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe lâu dài.

Tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh

Sau sinh mổ bị mất ngủ liên tục làm tăng mức độ lo âu, căng thẳng và dễ dẫn đến trầm cảm. Khi hệ thần kinh bị rối loạn do thiếu nghỉ ngơi, mẹ trở nên cáu gắt, dễ khóc, mất hứng thú với mọi thứ, thậm chí có những suy nghĩ tiêu cực về bản thân và con. Đây là một biến chứng tâm lý cần được quan tâm đặc biệt vì ảnh hưởng trực tiếp đến cả mẹ và bé.

Giảm chất lượng chăm sóc bé

Mẹ thiếu ngủ sẽ dễ rơi vào trạng thái uể oải, thiếu tập trung, phản ứng chậm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc chăm sóc con, đặc biệt là khi cho con bú, thay tã hay ru bé ngủ. Mệt mỏi kéo dài cũng khiến mẹ mất kiên nhẫn, cáu gắt với bé hoặc cảm thấy bối rối, bất lực trong những tình huống đơn giản hằng ngày. Từ đó, mối liên kết tình cảm mẹ con cũng dễ bị ảnh hưởng tiêu cực.

Rối loạn nội tiết tố

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng và duy trì sự ổn định của hệ nội tiết. Khi mất ngủ kéo dài, các hormone như estrogen, progesterone và cortisol bị rối loạn, ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa, chu kỳ kinh nguyệt và cả tâm trạng. Mất cân bằng nội tiết tố cũng làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa và ảnh hưởng đến vóc dáng, làn da của mẹ sau sinh.

Mất ngủ sau sinh mổ kéo dài có ảnh hưởng đến sữa mẹ không?

Mất ngủ sau sinh mổ kéo dài ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng và số lượng sữa mẹ. Khi mẹ bị thiếu ngủ, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái căng thẳng làm tăng nồng độ hormone cortisol và ức chế sản xuất prolactin – hormone chính chịu trách nhiệm kích thích tiết sữa. Hệ quả là lượng sữa tiết ra giảm, dòng sữa cũng kém hơn, khiến mẹ khó duy trì nguồn sữa cho con.

Không chỉ vậy, mất ngủ cũng khiến mẹ dễ cáu gắt, mệt mỏi, khó tạo cảm giác thư giãn khi cho bé bú, từ đó ảnh hưởng đến phản xạ xuống sữa (let-down reflex). Một số mẹ còn gặp tình trạng mất sữa sớm dù chưa muốn cho con cai sữa.

Xem thêm: Mất ngủ sau sinh phải làm gì để cải thiện

Cách cải thiện mất ngủ sau khi sinh mổ

Mất ngủ sau sinh mổ không chỉ khiến mẹ cảm thấy kiệt sức mà còn ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sức khỏe và chăm sóc con nhỏ. Để nhanh chóng cải thiện tình trạng này, mẹ cần kết hợp nhiều biện pháp từ chăm sóc thể chất đến điều chỉnh tâm lý.

Chăm sóc vết mổ đúng cách

Vết mổ đau nhức là nguyên nhân hàng đầu khiến mẹ sinh mổ bị mất ngủ. Vì vậy, mẹ cần giữ cho vùng mổ luôn sạch sẽ, khô thoáng để giảm nguy cơ nhiễm trùng và giúp vết thương mau lành. Mẹ có thể sử dụng thuốc giảm đau theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh tự ý dùng thêm thuốc ngoài chỉ định. Bên cạnh đó, hạn chế vận động mạnh, nâng đồ nặng hoặc cúi người đột ngột cũng giúp giảm cảm giác khó chịu và ngủ ngon hơn.

Thiết lập lại nhịp sinh học

Sau sinh, mẹ phải thức giấc thường xuyên vào ban đêm để cho con bú hoặc thay tã, dẫn đến rối loạn đồng hồ sinh học. Để cải thiện, mẹ nên cố gắng tranh thủ ngủ khi bé ngủ, kể cả ban ngày để cơ thể được nghỉ ngơi. Nếu có thể, mẹ nên duy trì giờ ngủ – thức cố định mỗi ngày, tránh sử dụng điện thoại và thiết bị điện tử trước giờ ngủ cũng giúp não bộ dễ dàng nhận biết thời điểm cần nghỉ ngơi.

Quản lý stress và căng thẳng

Sau sinh, mẹ dễ rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài do áp lực chăm con, thay đổi nội tiết hoặc thiếu sự hỗ trợ từ người thân. Hãy chia sẻ cảm xúc với chồng, gia đình hoặc bạn bè để giải tỏa tâm lý. Mẹ nên cố gắng dành cho bản thân vài phút mỗi ngày để thư giãn như nghe nhạc nhẹ, hít thở sâu, thiền hoặc tắm nước ấm. Trong trường hợp nghi ngờ có dấu hiệu trầm cảm sau sinh, mẹ nên tìm đến bác sĩ tâm lý càng sớm càng tốt.

Tư thế ngủ

Chọn tư thế ngủ phù hợp giúp giảm áp lực lên vết mổ và mang lại cảm giác dễ chịu hơn. Tư thế nằm nghiêng sang bên trái, kê gối dưới bụng hoặc giữa hai chân là gợi ý phù hợp cho mẹ sau sinh mổ. Mẹ cũng nên dùng gối mềm để hỗ trợ vùng lưng và cổ, từ đó hạn chế đau mỏi và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Tập thể dục nhẹ nhàng

Vận động hợp lý có tác dụng kích thích lưu thông máu, giải tỏa căng thẳng và điều hòa giấc ngủ. Mẹ có thể bắt đầu bằng những bài tập nhẹ như đi bộ chậm, yoga phục hồi hoặc giãn cơ nhẹ nhàng. Tập luyện vào ban ngày cũng giúp mẹ dễ ngủ hơn vào buổi tối, tránh vận động quá gần giờ ngủ để không làm cơ thể tỉnh táo quá mức. Tuy nhiên, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về thời điểm có thể tập luyện để tránh tác động đến vết mổ sau sinh.

 Chế độ dinh dưỡng

Ăn uống đầy đủ và cân bằng giúp cung cấp năng lượng, hỗ trợ phục hồi sức khỏe và điều hòa hormone từ đó cải thiện giấc ngủ. Mẹ nên bổ sung các thực phẩm giàu tryptophan như chuối, trứng, cá hồi, sữa chua; tăng cường vitamin nhóm B, magie và omega-3 từ rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, hạt óc chó,… Đồng thời, tránh dùng cà phê, trà đặc hoặc đồ ăn quá nhiều dầu mỡ vào buổi tối để không làm giấc ngủ bị gián đoạn.

Để cải thiện mất ngủ sau sinh mổ, mẹ cần xây dựng lối sống khoa học kết hợp chăm sóc bản thân toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần

Khi nào thì mất ngủ sau sinh mổ nên đi gặp bác sĩ?

Mẹ sau sinh mổ nên đi gặp bác sĩ khi tình trạng mất ngủ kéo dài trên 2 tuần và bắt đầu ảnh hưởng rõ rệt đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Các dấu hiệu cần lưu ý bao gồm: mệt mỏi kiệt sức, không thể ngủ ngay cả khi bé đã ngủ, hay tỉnh giấc giữa đêm, cáu gắt, lo âu, hoặc có biểu hiện buồn chán, mất hứng thú với mọi việc.

Nếu mất ngủ khiến mẹ không đủ sức chăm sóc con, không ăn uống được, hay có suy nghĩ tiêu cực thì mẹ nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ giúp xác định nguyên nhân mất ngủ là do nội tiết tố, tâm lý hoặc tác động từ thuốc,… từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Can thiệp y tế kịp thời không chỉ giúp mẹ phục hồi nhanh hơn mà còn bảo vệ sức khỏe tâm thần trong giai đoạn sau sinh đầy nhạy cảm.

Khi bị mất ngủ sau sinh mổ nên đi khám ở đâu?

Nếu bạn đang trải qua tình trạng mất ngủ sau sinh mổ và các biện pháp tại nhà không mang lại hiệu quả, đừng ngần ngại đến thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chủ quan để mất ngủ kéo dài có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một địa chỉ đáng tin cậy mà bạn có thể lựa chọn. Tại đây, các bác sĩ sẽ tiến hành khai thác thông tin về sức khỏe tâm thần, môi trường sống và tiền sử bệnh lý để xác định chính xác nguyên nhân gây mất ngủ. Từ đó, đưa ra phác đồ điều trị cá nhân hóa, giúp mẹ phục hồi nhanh chóng và đảm bảo an toàn trong giai đoạn sau sinh.

Mất ngủ sau sinh mổ có nên dùng thuốc không?

Mất ngủ sau sinh mổ có thể khiến mẹ kiệt sức, mệt mỏi và ảnh hưởng đến khả năng chăm sóc con. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, mẹ có thể được chỉ định sử dụng thuốc hỗ trợ giấc ngủ. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, không được tự ý sử dụng. Bởi lẽ, một số loại thuốc an thần hoặc hỗ trợ giấc ngủ có thể ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa hoặc đi vào sữa mẹ, gây tác động không mong muốn đến bé.

Các mẹ sau sinh không còn nuôi con bằng sữa mẹ, có thể cân nhắc bổ sung một số hoạt chất thiên nhiên đã được chứng minh có lợi cho giấc ngủ, chẳng hạn như hợp chất Anthocyanin và Pterostilbene chiết xuất từ quả Blueberry.

Theo các nhà khoa học tại Mỹ, hai hoạt chất này có thể vượt qua hàng rào máu não, góp phần trung hòa các gốc tự do và kích hoạt hệ enzyme chống oxy hóa nội sinh. Nhờ đó, quá trình tuần hoàn máu não được cải thiện, oxy và dưỡng chất được vận chuyển hiệu quả hơn, giúp hồi phục chức năng hệ thần kinh, từ đó hỗ trợ cải thiện mất ngủ từ căn nguyên. Đặc biệt, khi kết hợp Blueberry cùng Ginkgo Biloba, khả năng bảo vệ tế bào thần kinh và nâng cao hiệu suất hoạt động não bộ được tăng cường đáng kể.

Mẹ bỉm cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kì loại thuốc hay sản phẩm bổ sung nào

Mất ngủ sau sinh mổ là vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể cải thiện nếu mẹ hiểu rõ nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp. Chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần, duy trì lối sống lành mạnh cùng sự hỗ trợ y tế khi cần thiết sẽ giúp mẹ nhanh chóng phục hồi và tận hưởng hành trình nuôi con trọn vẹn hơn.