Trẻ sơ sinh bị khó ngủ phải làm sao? Nguyên nhân và lưu ý cần biết

Những năm tháng đầu đời, giấc ngủ có vai trò quan trọng đối với trẻ, giúp cơ thể trẻ thích nghi với môi trường bên ngoài và phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, không ít trường hợp trẻ sơ sinh bị khó ngủ, thường xuyên quấy khóc, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển não bộ và sức khỏe của trẻ. Vậy trẻ sơ sinh bị khó ngủ phải làm sao, phụ huynh cần lưu ý gì? Hãy cùng tìm hiểu qua những chia sẻ dưới đây.

Trả sơ sinh bị khó ngủ

Giấc ngủ ở trẻ sơ sinh như thế nào?

Ngủ là thời gian để não bộ của trẻ sơ sinh phát triển thông qua các hormone tăng trưởng. Có đến hơn 70% tế bào não được tạo ra trong 3 năm đầu đời của trẻ. Thời gian ngủ và chất lượng giấc ngủ của trẻ quyết định phần lớn đến các tế bào não được sinh ra. Giấc ngủ không chỉ giúp trẻ phát triển thể chất toàn diện mà còn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển trí tuệ của trẻ.

Trẻ sơ sinh trung bình mỗi ngày nên ngủ đủ 18-20 giờ. Trong đó, mỗi trẻ có một thời gian ngủ khác nhau nhưng dao động từ 30 – 180 phút/giấc ngủ ngắn, đến 4 tuần tuổi, thời gian ngủ của trẻ giảm còn khoảng 14-15 giờ/ngày. Như vậy có thể thấy, trẻ sơ sinh dành phần lớn thời gian để ngủ và chỉ thức dậy khi đói.

Theo các chuyên gia, trẻ sơ sinh ngủ nhiều là do trẻ chưa thích nghi với ánh sáng bên ngoài, hơn nữa, lúc này trẻ còn thói quen nhắm mắt như ở trong bụng mẹ. Đặc biệt, đa số trẻ sơ sinh chưa phân biệt được ngày đêm, nên các bé sẽ có thói quen ngủ nhiều vào ban ngày và thức nhiều hơn vào ban đêm. Chỉ đến khi được 2-4 tháng tuổi, trẻ mới bắt đầu phân biệt được ngày đêm và tự điều chỉnh thời gian ngủ thức hợp lý.

Mặc dù trẻ sơ sinh dành phần lớn thời gian để ngủ, nhưng không ít trẻ gặp phải tình trạng rối loạn giấc ngủ: khó ngủ, ngủ không sâu giấc, dễ giật mình, giấc ngủ ngắn, hay quấy khóc… Tình trạng này kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, tinh thần và trí tuệ của trẻ. Lớn lên trẻ giảm khả năng ghi nhớ, tập trung, trẻ trở nên cáu gắt, ít lanh lợi và hoạt bát hơn những đứa trẻ khác, thậm chí dẫn đến rối loạn cảm xúc…

Giấc ngủ có vai trò vô cùng quan trọng đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Xem thêm: Thời gian ngủ khoa học cho từng lứa tuổi

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị khó ngủ

Theo các chuyên gia, trẻ sơ sinh bị khó ngủ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, cụ thể:

Nguyên nhân sinh lý

Thông thường, giấc ngủ được chia thành 2 hình thức: REM (rapid eye movement): giấc ngủ cử động mắt nhanh và Non-REM (Non-rapid eye movement): giấc ngủ không cử động mắt nhanh. Ở người trưởng thành, giai đoạn Non-REM chiếm đến 75% tổng thời gian ngủ và chỉ có 25% trong giai đoạn REM. Trong khi đó, trẻ sơ sinh có đến 50% thời gian giấc ngủ ở trạng thái REM.

Giấc ngủ REM có đặc điểm, mặc dù đang ngủ nhưng não bộ và cơ quan hô hấp vẫn hoạt động, nhịp tim và nhịp thở của trẻ nhanh hơn bình thường. Vì thế, trong khoảng thời gian này, trẻ rất dễ thức giấc bởi bất kỳ cử động, động tác nhẹ nào.

Nguyên nhân do sinh hoạt

Môi trường sống, thói quen sinh hoạt cũng là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh bị khó ngủ, hay thức giấc:

Môi trường xung quanh

Trẻ sơ sinh bị khó ngủ, hay quấy khóc có thể do môi trường xung quanh quá nhiều ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ phòng không phù hợp (quá nóng hoặc quá lạnh), không gian ngủ của trẻ có các thiết bị điện tử (điện thoại, tivi, máy tính…) đang hoạt động – các thiết bị này phát ra ánh sáng xanh làm ức chế melatonin khiến trẻ khó ngủ và ngủ hay bị giật mình.

Ngủ ngày cày đêm

Ngủ quá nhiều vào ban ngày hoặc giấc ngủ kéo dài sau 5 giờ chiều khiến trẻ sơ sinh bị khó ngủ vào ban đêm. Ba mẹ nên điều chỉnh lại thói quen cho trẻ bằng cách tập cho trẻ phân biệt ngày đêm. Nên chơi và trò chuyện với trẻ vào ban ngày nhiều hơn, đồng thời mở cửa sổ cho trẻ làm quen với ánh sáng tự nhiên để ít ngủ vào thời điểm này.

Do tả ướt, giường hoặc quần áo không sạch sẽ

Tã ướt, giường chiếu hay quần áo không được sạch sẽ, bị ẩm mốc cũng là nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh không được thoải mái và khó ngủ hơn.

Tã ướt cũng là nguyên nhân khiến trẻ khó ngủ, quấy khóc

Không cho trẻ nằm sấp

Trẻ sơ sinh rất thích nằm sấp, vì tư thế này mang lại cảm giác an toàn như còn ở trong bụng mẹ. Tuy nhiên, tư thế nằm sấp rất nguy hiểm với trẻ, có thể làm tăng nguy cơ đột tử, tử vong ở trẻ sơ sinh. Do đó, bố mẹ có thể quấn khăn cho trẻ, sử dụng túi ngủ và đặt trẻ nằm ngửa để trẻ cảm thấy thoải mái và đảm bảo an toàn khi ngủ cho trẻ.

Trẻ hay thức giấc vì thường bú khuya

Trẻ sơ sinh có thể thức giấc 1-2 lần trong đêm để bú sữa. Đây là sinh lý bình thường, không ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Tuy nhiên, nếu thức giấc nhiều hơn, trẻ sơ sinh khó ngủ lại, giấc ngủ không sâu và chập chờn.

Xáo trộn trong sinh hoạt

Thời gian biểu của trẻ bị xáo trộn như trẻ không được tắm gội đúng giờ, bú sữa quá no hoặc chưa đủ no… cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Do bệnh lý

Trong một số trường hợp, trẻ sơ sinh bị khó ngủ kèm các biểu hiện bất thường, ba mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện uy tín để thăm khám, kiểm tra sớm.

Nhiễm khuẩn đường hô hấp

Một số bệnh đường hô hấp thường gặp như viêm phổi, viêm phế quản, viêm đường hô hấp trên… khiến trẻ khó chịu, mệt mỏi, khi ngủ kèm các triệu chứng như thở khò khè, thở khó, thường xuyên quấy khóc…

Bị còi xương

Còi xương, thiếu canxi, thiếu vi chất như magie, kẽm, sắt… cũng là nguyên nhân khiến trẻ trằn trọc, khó ngủ.

Mắc bệnh lý khác

Một số bệnh lý khác như trào ngược dạ dày thực quản, viêm tai giữa, viêm màng não… cũng khiến trẻ khó chịu, đau đớn và ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Các nguyên nhân khác

• Không cho trẻ ngủ ngay khi có dấu hiệu buồn ngủ. Chớp mắt liên tục, ngáp, quấy khóc… là những dấu hiệu buồn ngủ, lúc này, trẻ cần đi ngủ ngay. Tuy nhiên, nếu chưa được ngủ ngay, trẻ sẽ rơi vào trạng thái quá giấc, mệt mỏi và khó ngủ hơn.
• Cha mẹ thường xuyên vỗ về, ôm ấp cho trẻ ngủ khiến trẻ hình thành thói quen phụ thuộc. Nếu thiếu đi sự vỗ về, ôm ấp trẻ rất khó để ngủ một cách độc lập.
• Trong thời gian mang thai, nếu người mẹ thường xuyên bị khó ngủ hoặc trầm cảm em bé sinh ra cũng khó ngủ ngon giấc hơn.

Trẻ sơ sinh bị khó ngủ thì phụ huynh nên làm gì?

Ba mẹ thử tham khảo một số biện pháp cải thiện tình trạng trẻ sơ sinh bị khó ngủ:

Dạy trẻ phân biệt ngày đêm

Đa phần trẻ sơ sẽ có thói quen thức đêm ngay từ khi còn trong bụng mẹ và thói quen này sẽ duy trì cho đến khi trẻ được sinh ra. Do đó, cách tốt nhất để khắc phục tình trạng khó ngủ vào ban đêm và ngủ nhiều vào ban ngày là tập cho trẻ phân biệt được ngày và đêm.

Ban ngày, ba mẹ nên mở cửa phòng để ánh sáng tự nhiên vào phòng, trò chuyện, vui đùa cùng trẻ nhiều hơn. Đồng thời, tập cho trẻ ngủ vào một khoảng thời gian nhất định, không nên ngủ quá nhiều vào ban ngày. Ban đêm, mẹ nên cho trẻ đi ngủ sớm từ 19h, chỉ nên để đèn ngủ và cho trẻ bú thêm một cử vào giữa đêm để trẻ ngủ sâu và lâu hơn.

Dạy trẻ phân biệt ngày đêm để trẻ có được lịch ngủ cố định, thích hợp

Tập cho trẻ tự ngủ

Để cải thiện tình trạng bé sơ sinh bị khó ngủ, thay vì bồng bế trẻ trên tay hoặc dùng võng, nôi điện để đưa trẻ vào giấc ngủ, ngay từ đầu, bố mẹ nên cho trẻ tự ngủ, không gây ra cảm giác phụ thuộc hoặc có thể ru con ngủ bằng âm nhạc, vỗ về nhẹ nhàng vùng lưng hoặc mông trẻ…

Chuẩn bị tốt cho giấc ngủ của trẻ

Việc chuẩn bị mọi thứ sẵn sàng cho giấc ngủ sẽ giúp trẻ sơ sinh cảm thấy thoải mái, dễ đi vào giấc ngủ, ngủ sâu và ngon giấc hơn. Theo các chuyên gia, chỉ nên cho bé bú một lượng sữa vừa đủ trước khi đi ngủ, hạn chế bú quá no hoặc bú đêm quá nhiều. Bên cạnh đó, trẻ cần được vệ sinh cá nhân sạch sẽ, mặc tã thông thoáng, không hầm bí và khả năng thấm hút tốt. Dừng các hoạt động chơi đùa, tương tác, kích thích trẻ trước khi đi ngủ 2-3 giờ.

Bố mẹ cũng nên tạo không gian ngủ mát mẻ, yên tĩnh, ánh sáng phù hợp cho trẻ. Bên cạnh đó, bố mẹ cũng hạn chế trò chuyện, sử dụng thiết bị điện tử hoặc gây tiếng ồn khi trẻ ngủ.

Điều đáng nói, nếu tình trạng trẻ sơ sinh bị khó ngủ, ngủ không sâu giấc, thường xuyên quấy khóc, khó chịu kéo dài kèm theo các biểu hiện bất thường khác, rất có thể do trẻ đã mắc các bệnh lý, suy dinh dưỡng, thiếu vi chất… Tốt nhất bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để trẻ được khám, chẩn đoán nguyên nhân và có cách cải thiện phù hợp.

Địa chỉ thăm khám cho trẻ uy tín, chất lượng

Nếu cha mẹ băn khoăn chưa biết đưa trẻ đi khám tình trạng khó ngủ ở đâu, có thể tham khảo khoa Nhi của bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Nơi đây được đầu tư xây dựng theo tiêu chuẩn quốc tế, đem đến các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho trẻ hàng đầu. Đặc biệt, khoa Nhi của bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đặt tiêu chí an toàn, chống lây nhiễm chéo hàng đầu. Chuyên khoa cũng chú trọng đầu tư hệ thống máy móc hiện đại, nhập khẩu đồng bộ từ Anh, Pháp, Mỹ, Nhật, Hàn…

Cùng với đó, khoa Nhi tại Tâm Anh được trang bị cơ sở vật chất tiện nghi, cao cấp: Phòng cấp cứu ngay tại phòng khám, khu thay tã tiện lợi, phòng cho bé bú riêng tư, khu vực chờ khám rộng rãi, sạch sẽ… Phòng nội trú thiết kế bày trí theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, tạo sự thoải mái cho gia đình và bé.

Đặc biệt, khoa Nhi Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi, nhiều năm kinh nghiệm, tâm huyết với nghề. Khoa còn phối hợp chặt chẽ với các chuyên khoa khác giúp chẩn đoán nhanh và chính xác bệnh lý như Trung tâm xét nghiệm, trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, khoa Tai Mũi Họng…

Bác sĩ bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đang thăm khám cho bé. Ảnh BVĐK Tâm Anh

Trẻ sơ sinh bị khó ngủ, mất ngủ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, tinh thần và trí tuệ của trẻ. Do đó, các bậc phụ huynh cần chú trọng chăm sóc giấc ngủ cho trẻ, tạo môi trường, điều kiện ngủ lý tưởng nhất để trẻ có giấc ngủ ngon. Nếu tình trạng trẻ sơ sinh bị mất ngủ kéo dài, tốt nhất bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám.